Het dragen van een fietshelm is niet verplicht in België en de Fietsersbond staat erop dat dit zo blijft. Voor specifieke groepen zoals kinderen, ouderen en wielertoeristen is een fietshelm wel aan te raden.

Er is voor elk wat wils in het wijde gamma aan fietshelmen. De helmen verschillen zowel qua kleur als qua model, gewicht en materiaal. Om een goede keuze te maken, moet men rekening houden met enkele elementen.

► De veiligheid

Ga zeker na of je het CE-label van de Europese Unie terugvindt, het correcte label is EN 1078 voor volwassenen en EN1080 voor kinderen.

Interessant hier is een onderzoek dat Test Aankoop n de Universiteit van Straatsburg deden rond de veiligheid van fietshelmen voor kinderen. Veel fietshelmen voor kinderen bieden weinig bescherming tegen hoofdletsels bij een val of een aanrijding met een andere weggebruiker. Zo bleek uit de resultaten. Sommige helmen scoren bedroevend slecht bij een zijdelingse val, en dat is net de meest voorkomende manier van vallen wanneer een kind betrokken is bij een ongeluk. De normen die Europa heeft sinds 1997 (EN 1078 voor volwassenen, EN 1080 voor kinderen) die bepalen waaraan een helm moet voldoen voor hij door een fabrikant op de markt mag worden gebracht, zijn dan ook dringend aan een update toe zegt Test Aankoop. De Fietsersbond steunt die eis. Lees hier het artikel over het onderzoek en de link naar de test van de kinderfietshelmen.

► Het comfort

De fietshelm moet zowel de voorkant, bovenkant en achterkant van je hoofd goed bedekken zonder echter het zicht te beperken. Een laag gewicht en ventilatiegaten verbeteren het comfort nog.

► De maat

Pas de fietshelm. De helm moet recht op het hoofd staan. Trek de riempjes aan. Opdat de helm in evenwicht is moet de driehoek gevormd door de riempjes aan de kin net onder het oor uitkomen. Doe de test en schud na het aantrekken van de riempjes, met je hoofd. De helm mag dan niet meer bewegen en mag je bewegingen niet hinderen. Om de helm beter te laten passen, kan je schuimstukjes toevoegen, deze worden geleverd bij de helm.

Die pasvorm is cruciaal. Als de helm niet comfortabel is, dan zal je kind bijvoorbeeld geen zin hebben om hem te dragen. De bovenkant moet voldoende koelgaten hebben. Openingen in de helm zorgen voor minder transpiratie en een aangenamer gevoel.

► De prijs

En tot slot de prijs: ga er niet van uit dat de duurste helm ook de veiligste is. Weeg dus alle criteria af wanneer je tot je aankoop overgaat.

• Na een schok. Ook al zie je geen tekenen van schade, toch kan de fietshelm binnenin beschadigd zijn.
• Bij zichtbare schade zoals kapotte riempjes, barstjes,…
• Na 5 jaar. Denk er ook aan dat een fietshelm van hogere kwaliteit langer meegaat dan een fietshelm uit het goedkopere gamma.

Het verplichten van het dragen van een fietshelm lijkt misschien een goed idee om de veiligheid van de fietsers te verbeteren, maar dat is het niet. De Fietsersbond is niet tegen het dragen van een fietshelm maar wil dat dit een persoonlijke keuze blijft en verzet zich resoluut tegen het invoeren van een verplichting.

Fietsen is goed voor je gezondheid

Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie doodt het gebrek aan beweging elk jaar 3,2 miljoen personen. Het sterfterisico van personen die weinig bewegen is ook 50% hoger dan dit van actieve personen.

Regelmatig de fiets nemen, zet je in beweging en zo bescherm je je gezondheid. Wist je trouwens dat de landen waar het gebruik van de fiets het wijdst verspreid is, ook de landen zijn waar het percentage mensen met overgewicht het laagste is. 
 
Veiligheid in cijfers

In de landen die de fietshelm verplicht hebben gemaakt, zoals Australië en Nieuw-Zeeland, heeft men een vermindering of een stagnatie van het aantal fietsers vastgesteld. Dit valt des te meer te betreuren gezien bewezen is dat hoe meer mensen fietsen, hoe veiliger het wordt voor de fietser (Jacobsen, 2003).

In Nederland waar het aantal fietsers in verhouding het hoogst is, is ook het sterfterisico van de fietser het laagst en dit terwijl het aandeel fietsers dat een helm draagt extreem laag is, namelijk 0,1%.

In landen waar de fiets het minst gebruikt wordt, ziet men dan weer dat is het risico op dodelijke ongelukken veel hoger is - ondanks het feit dat de fietshelm er meer gedragen wordt.

Focus niet op gevolgen maar wel op de oorzaken

De fietshelm is geen onfeilbare bescherming, de effectiviteit is beperkt, zeker bij schokken van meer dan 30km/u.

Het louter dragen van een fietshelm leidt niet tot het verminderen van ongelukken. In plaats van te investeren in campagnes ter promotie van de fietshelm (die daarenboven bijdragen aan een gevaarlijk imago van de fiets en die de verantwoordelijkheid enkel bij de fietser leggen) is het nuttiger om fietsen te promoten en de oorzaken van ongelukken aan te pakken, bijvoorbeeld door veiligere weginfrastructuur, verminderde snelheid (en controles), fietsgerichte rij- en mobiliteitsopleiding,...

Waarom de fietsers?

Fietsers zijn niet vaker het slachtoffer van schedelbreuken dan voetgangers of automobilisten. Een helm kan dus even preventief werken voor andere weggebruikers. Waarom richt men zich enkel naar fietsers?

Helmplicht dreigt bovendien alle fietsers en alle situaties over dezelfde kam te scheren. Ongevallenstudies maken immers ook geen onderscheid tussen functionele fietsers en sportieve fietsers die meer risico’s nemen. Dat is alsof je geen onderscheid zou maken tussen automobilisten en rallypiloten of tussen voetgangers en marathonlopers!

Lees ook ons opiniestuk hierover.