Voor elektrische fietsen waarvan de ondersteuning niet uitvalt bij 25 km/u, maar bij 45km/u (de zgn. “speed pedelecs” of “snelle elektrische fietsen”), gelden sinds 1 oktober 2016 nieuwe en duidelijkere regels.

Hieronder vind je meer info. We geven je graag eerst een update (november 2019).

Helder kader ontbreekt
Er verschijnen steeds meer speed pedelecs in het straatbeeld: van ongeveer 11.000 in 2018 naar ongeveer 25.000 in 2019 (cijfers zijn voor heel België). Het aantal is in vergelijking met het totale aantal fietsen wel nog zeer klein. 

De wegcode geeft aan waar die speedpedelec mag rijden en waar niet. Maar op het terrein is er nog veel onduidelijkheid. Gemeenten en gewesten (Vlaanderen en Brussel) zijn niet altijd even logisch in het gebruik van bepaalde borden en zorgen daardoor voor problemen en onduidelijkheid bij speed pedelec gebruikers. Soms moeten ze van het fietspad op de weg, wat tot gevaarlijke situaties kan leiden.

De Fietsersbond is al langer vragende partij om een helder kader uit te werken voor de wegbeheerders (steden, gemeenten en gewesten). In Brussel is er een onderzoek afgerond waar wij bij betrokken waren dat duidelijke beleidsaanbevelingen geeft. Ook in Vlaanderen loopt op dit moment een onderzoek door Fietsberaad.

Op korte termijn komt er een kader voor alle wegbeheerders.

Onveiligheidsgevoel onder fietsers
Onervaren fietsers die traag rijden worden soms geconfronteerd met snellere fietsers en dat leidt ook tot een onveiligheidsgevoel. De Fietsersbond neemt zowel de ervaringen van die "tragere fietsers" mee als de ervaringen van de speed pedelec gebruikers om zo het conflict tussen fietsers niet te vergroten maar te zoeken naar de beste oplossing.

We luisteren naar alle fietsers en spreken in naam van alle fietsers, zeker in dit dossier.
Een concreet kader komt er dus tegen het einde van dit jaar.

Regels sinds oktober 2016

De snelle elektrische fietsen staan in het verkeersreglement (“de wegcode”) gecatalogeerd als “bromfiets”. Dit is zo bepaald in de Europese regelgeving. Omdat een snelle elektrische fiets toch meer heeft van een fiets dan een bromfiets, heeft men in België een nieuwe categorie van bromfietsen in het leven geroepen, de “bromfiets klasse P” (voor “speed Pedelec”).

Welke fietsen zijn bij deze regelgeving betrokken?

Het gaat hier over fietsen

• met een maximaal vermogen van 4Kw
• een ondersteuning tot maximaal 45 km/u
• en waarbij de elektrische motor als doel heeft het trappen te ondersteunen

Wij noemen deze fietsen “speed pedelecs” of “snelle elektrische fietsen”.

De gewone elektrische fietsen – waarvan de trapondersteuning stilvalt boven 25km/u – vallen niet onder deze regels.

Wat zijn de verplichtingen?

• Nummerplaat: het is verplicht om de fiets in te schrijven bij de Dienst Inschrijvingen Voertuigen (DIV), net als auto’s. De elektrische fietsen zullen dan ook een kleine nummerplaat krijgen van ongeveer 10 op 12 cm. De FOD mobiliteit voorziet een overgangsperiode t.e.m. 10 december 2018 om zich in regel te stellen, wanneer bv het gelijkvormigheidsattest ontbreekt.
  • Fietshelm: het dragen van een goedgekeurde helm is verplicht. Je moet minimaal een helm dragen met de norm EC1078 (= EN 1078). De norm wordt in de helm zelf aangegeven met een CE-markering. Een bromfietshelm mag ook, maar dat wordt in praktijk zelden gedaan. Die wordt aangeduid met de norm ECE 22.05. 
• Rijbewijs: men moet in het bezit zijn van een geldig rijbewijs (dat kan een rijbewijs voor een bromfiets of voor een ander voertuig zijn, rijbewijs G (landbouwvoertuigen) is uitgesloten).

Zijn een spiegel, een toeter en stoplicht verplicht voor een speed pedelec?

Voor speed pedelecs goedgekeurd volgens verordening 168/2013 (de nieuwere speed pedelecs) is het korte antwoord ‘ja’ en het lange antwoord 'voor speed pedelecs maken de ‘toeter’, de achteruitkijkspiegel en het stoplicht deel uit van de typegoedkeuring. Dat betekent dat ze deel uitmaken van “het voertuig” (zoals bij een wagen). Als deze onderdelen kapot zijn, mogen ze ook niet vervangen worden door eender welk exemplaar.'
Voor speed pedelecs goedgekeurd volgens verordening 2002/24 (de oudere speed pedelecs) maken de ‘toeter’ en het stoplicht geen deel uit van de typegoedkeuring (en zijn deze dus niet verplicht), maar de achteruitkijkspiegel wel.

Vanaf welke leeftijd mag ik een elektrische of een snelle elektrische fiets gebruiken?

Voor de gewone elektrische fiets bestaat er geen leeftijdsgrens. Voor de elektrische vrachtfietsen (met een vermogen tussen 250 en 1000 watt waarvan de ondersteuning uitvalt bij 25 km/u) wordt er een leeftijdgrens van 16 jaar expliciet ingevoerd.

Voor de snelle elektrische fietsen is een rijbewijs nodig, dat men sowieso niet voor 16 jaar kan halen.

Moet men een specifieke verzekering nemen?

UPDATE 01/06/2019

Bestuurders van voertuigen die autonoom kunnen rijden (dus met mechanische kracht) op voorwaarde dat ze de maximale snelheid van 25 km/u niet overschrijden, moeten geen verplichte verzekering burgerlijke aansprakelijkheid hebben.  Speed pedelecs kunnen weliswaar een snelheid halen van 45 km/u, maar deze snelheid kan niet gehaald worden zonder te moeten trappen. 

Let wel: sommige oudere types speed pedelec kunnen wel zonder trappen een snelheid van meer dan 25 km/u, dan is een verzekering burgerlijke aansprakelijkheid motorvoertuigen wel verplicht.

Voor alle fietsers blijft het aangeraden om een familiale verzekering te nemen.

UPDATE 21/11/19
Het verzekeringsverhaal blijft in een grijze zone zitten. We horen dat niet alle familiale verzekeringen de speed pedelec dekken.  We adviseren om dit na te gaan.

Hebben gebruikers van speed pedelecs ook recht op een fietsvergoeding?

Ja. De Fietsersbond vroeg de overheid om de fietsvergoeding uit te breiden naar speed pedelecs, wat ze intussen deed.  
Let wel: een werkgever is niet verplicht om een fietsvergoeding te geven of kan een lager bedrag geven, tenzij dit in een CAO geregeld is. Deze wetswijziging wil dus niet zeggen dat speed pedelec rijders de fietsvergoeding automatisch krijgen, dat zijn afspraken op ondernemings- of sectorniveau.

Mogen speed pedelecs op het fietspad rijden?

De snelle elektrische fietsers kunnen vrij kiezen om op wegen met een maximale toegelaten snelheid van 50 km/u de fietspaden te gebruiken. Ligt een snelheid hoger dan 50 km/u toegelaten, dan moet de speed pedelec verplicht gebruik maken van het fietspad. De wegbeheerder kan via speciale onderborden de plaatselijke situatie wijzigen (zie onder).

Mogen speed pedelecs op andere plaatsen fietsen?

Speed pedelecs blijven volgens de wetgeving bromfietsen.

Iedere wegbeheerder – dwz. het Gewest op gewestwegen, de Vlaamse Waterweg voor jaagpaden langs rivieren en kanalen of de gemeente voor alle andere wegen – mag zelf bepalen waar een speed pedelec mag rijden. Iedere situatie wordt aan de hand van verkeersborden duidelijk gemaakt. De meest voorkomende gevallen, zetten wij voor jou op een rij:

• Wat het beperkt éénrichtingsverkeer (BEV) betreft, kan men via onderborden speed pedelecs toelaten. Hetzelfde geldt voor wegen waar enkel plaatselijk verkeer wordt toegelaten.
• Voor het gebruik van landelijke wegen die worden aangeduid met het bord F99 kan een pictogram worden toegevoegd dat speed pedelecs toelaat. Let wel hier is de snelheid beperkt tot 30km/u. 
• De gemengde voet- en fietspaden, aangeduid met een blauw rond bord met fietsers en voetgangers D9 is toegelaten voor speed pedelecs binnen een snelheidsregime van 50 km/u of minder, D10 blijft ten allen tijde verboden. 

Voor vele andere regels, zoals voor het naast elkaar rijden met twee speed pedelecs blijft de wetgeving voor bromfietsen klasse B van toepassing. De Fietsersbond vraagt nu al een bijkomende aanpassing van een aantal regels, zodat de regels van snelle elektrische fietsers nauwer aansluiten bij die van gewone fietsers.

UPDATE 10/05/2019

Welke plaats heeft een speed-pedelec op de weg? Dat is voor de gebruikers toch vaak ingewikkeld. Vandaag is het namelijk zo:
- op wegen met max. 50km/u mogen ze op het fietspad (met uitzondering van gemengde zones aangeduid met een D10 verkeersbord, hier is de speed pedelec verboden).
- op wegen waar men sneller mag, moeten ze op het fietspad
- maar speciale onderborden kunnen plaatselijk de situatie wijzigen > niet eenvoudig als je door verschillende gemeentes fietst

De Fietsersbond pleit voor 1 algemene regel, zodat het in alle gemeentes hetzelfde is en de wegbeheerders het overal hetzelfde toepassen.
Bovendien pleit de Fietsersbond binnen de bebouwde kom voor een algemene zone 30, zodat speed-pedelecers op de straat kunnen. En, voor aangepaste infrastructuur, zodat alle verschillende fietsers (bakfietsers, gewone, elektrische, ..) de nodige ruimte hebben. En sowieso dient iedereen rekening te houden met elkaar, alle weggebruikers, op de huidige infrastructuur.

Weetje: Uit onderzoek blijkt dat de gebruikers van een speed-pedelec tussen de 31 à 35 km/uur rijden. Het is niet omdat ze een hoge snelheid aankunnen, dat ze er altijd zo snel mee rijden.
 

Lees meer

• Lees ons persbericht 'Wetgeving speed pedelec zal gebruik ervan ontmoedigen'
• Ons artikel uit het Veelomagazine wintereditie 2022 'stimuleer de voordelen van de Speed Pedelec'
• Lees ook de informatie op de site van de Federale Overheidsdienst Mobiliteit
• In deze presentatie van de KULeuven kom je meer te weten over het waarom van de speed pedelec alsook het wetgevend kader.
• Lees ook het advies van Fietsberaad Vlaanderen over de plaats van de speed pedelec op de openbare weg.