Herinrichting Ter Heidelaan: voorzieningen fietser moeten beter

11/12/2021 - Vlaams-Brabant - Begijnendijk

Nu de Ter Heidelaan opnieuw volledig is opengesteld, is het tijd voor een eerste evaluatie. 
We fietsten het tracé af en we vatten post aan de belangrijkste oversteekplaatsen tijdens de ochtendspits .
Lees hier onze analyse.

Wij zijn ten eerste zeer blij met de uitgevoerde werken. De fietsveiligheid is op vele vlakken verbeterd, denken we bv. aan de vrijliggende fietspaden of de betonnen afscherming in de bocht. 
De verdwenen fietsoversteek rechtdoor over de rotonde en bypass richting Aarschot was ook levensgevaarlijk.

Ook feliciteren we de verantwoordelijken voor de gedane inspanningen voor de fietser tijdens de werken, zoals de verlichte omleidingsroute. Het hiervoor verharde parallelwegje naast de R25 is van goudwaarde als korte en aangename route komende van Nieuwland richting Betekom.

Toch zijn er nog enkele hiaten voor de fietser. Dankzijk enkele bijkomende kleinere ingrepen kunnen we het fietscomfort en de fietsveiligheid nog aanzienlijk verhogen. We overloppen ze in de volgende vier punten.

Bemerking
De lange termijn oplossing aan het rond punt blijft voor ons een verhoogd rond punt met ondertunneling voor fietsers.
De Fietsersbond Aarschot en Begijnendijk werden niet betrokken in het overleg mbt het opgeleverde ontwerp

1. Oversteek aan de Betekomsesteenweg

Op een koude donderdagochtend van 9 december telden we maar liefst 135 overstekende fietsers tussen 7u30 en 8u30.
Dit was bovendien in een covid-thuiswerkperiode op een route met anders veel stationsverkeer.

Onze vaststellingen:

  • Een meerderheid van bestuurders stopt ondanks hun voorrang, maar een significant grote groep rijdt door, vooral zwaardere voertuigen
  • Als er geen voorliggend verkeer is, wordt er vaak snel gereden (ruim boven de 50 km/u), ook als er fietsers op het middeneiland staan te wachten
  • Eén keer moest een bestelwagen slippend tot stilstand komen voor een overstekende fietser komende vanaf het middeneiland
  • Het middeneiland is te klein om veilig en comfortabel over te steken. Een fietser moet met zijn aandacht met het verkeer bezig zijn en niet met de juiste positionering.
    Het is daar niet aangenaam staan en je voelt een zekere druk om toch maar over te steken, zeker als achterliggende fietsers komen.
    Een breedte van 3,5 m is eigenlijk een minimum bij dit soort zeer drukke oversteekplaatsen, het is nu 2,75 m, inclusief boordstenen.
    Een combinatie fiets met aanhangwagentje is al snel 3,3 m, en daar moet je de remruimte nog bijrekenen.
    Wij konden zaterdag vaststellen dat een fietser met aanhangwagen van het rond punt helemaal tot de Nijverheidslaan in de tegenrichting fietste (op het smalle fietspad) om dit obstakel te vermijden (zie foto bij punt 3 Nijverheidslaan).

Onze aanbevelingen:

  • Oversteeklichten (VRI) op aanvraag en via detectie: in het laatste ontwerp dat wij konden inzien werd er expliciet voor deze oplossing gekozen.
    Gezien het feit dat er zwaar geïnvesteerd is in fietsvoorzieningen in de Betekomsesteenweg, het middeneiland te smal is en dit een zeer belangrijke fietsroute is, lijkt dit ons nog steeds de beste oplossing.
    Een optie kan zijn oranje knipperlichten als standaard stand te nemen, zodat fietsers de keuze hebben om te wachten of niet, afhankelijk van eigen ervaring en de drukte.
  • Zone 50 is een must: gezien de krapte van het ontwerp en het zeer drukke verkeer, is 50 km/u een absolute bovengrens voor deze oversteekplaats. Merk op dat de veilige snelheid eigenlijk 30 km/u  is op dit soort conflictpunten.
    Een voorbeeld waar men een belangrijk verbindingsweg 50 km/u houdt is de N25 (en ook een veel breder middeneiland)
  • Betere aanduiding fietsoversteek: dit kan zijn via oplichtende LED-borden of LEDs in de weg die het oversteektracé aanduiden onder alle weersomstandigheden.
    Dit heeft een bewezen gunstig effect op de verkeersveiligheid en kan ook dynamisch met fietsdetectie, voorbeeld is Bikescout (artikel Fietsberaard NL).
  • Als er geen oversteeklichten komen, dan moet de oversteek alvast in de lengterichting uitgebreid worden zodat fietsverkeer van en naar de Betekomsesteenweg uit elkaar gehaald worden en er plaats is voor langere fietscombinaties om echt in twee tijden over te steken.
  • Waarom geen snelheidscamera, al dan niet in combinatie met roodlichtcamera? Gezien het belang van deze fietsverbinding is dit zeker een goede locatie. 

2. Oversteek aan de rotonde

Op een regenachtige vrijdagochtend in thuiswerktijd, telden wij 41 fietsers die van de oversteek gebruik maakten.
Daarnaast vermeden er echter ook 22 fietsers de oversteek door het fietspad in de tegenrichting te gebruiken.
Dit kan zijn omdat ze van de Amerstraat komen en een dubbele oversteek willen vermijden, of omdat ze eerder al overstaken omdat er op dat moment even geen verkeer was.
Vijf fietsers draaiden rechtsaf om het fietspad langs de ring te volgen. Acht fietsers kozen ondanks de schemering en wat modder voor het nu verharde parallelwegje.

Onze vaststellingen:

  • Er is geen aanduiding van deze oversteekplaats met borden
  • Een overgrote meerderheid van de bestuurders stopt van zodra een fietser stilstaat om over te steken
  • De oversteek is tijdelijk niet bruikbaar als er voertuigen staan aan te schuiven, want hier wordt tijdens de spits vaak bumper aan bumper gewacht

Onze aanbevelingen:

  • Er moeten bijkomende, bij voorkeur oplichtende, verkeersborden geplaatst worden om de oversteek aan te kondigen 
  • De aanduiding op de grond moet ook duidelijker, bv. met felle rode verf of nog veel beter met LEDs zodat er zo weinig mogelijk op stil gestaan wordt
  • Het fietspad langs de Aarschotsesteenweg moet bij volgende vernieuwing verbreed worden.
    In afwachting lijkt het 'het minste kwaad' om de witte fietspadaanduidingen weg te doen tot de Amerstraat, en D7 bordjes in beide richtingen te zetten om te vermijden dat deze fietsers in overtreding zijn.
    Het fietspad is relatief breed en het verkeer is zeer asymmetrisch, 's morgens in de ene richting, 's avonds in de andere.
  • Het parallelwegje verhard voor de omleiding blijft voor fietsers belangrijk als korte en aangename route ; de aansluiting hierop vanaf de Aarschotsesteenweg dient nog gefatsoeneerd te worden
    UPDATE: dit is intussen in orde, regelmatig schoonvegen van dit pad is wel wenselijk.

3. Overbodig verkeerslicht bij Nijverheidslaan/Urbano

Het is voor ons niet duidelijk waarom de fietser komende van Aarschot richting Betekom een verkeerslicht heeft bij het T-kruispunt aan de Nijverheidslaan. 
Er is enkel de uitrit van Urbano, maar het lijkt ons een verkeerde uitgangspunt om die te behandelen als een echte straat?
Er lijkt een detectieapparaat boven het verkeerslicht gemonteerd, maar dit lijkt niet te werken.
De fietsers hebben bij elke cyclus rood, ook al is er geen verkeer komende van Urbano.
Een herevaluatie van dit licht is gewenst.

4. Betonnen fietspaden liggen niet vlak

We stellen vast dat het nieuwe betonnen fietspad langs de Ter Heidelaan absoluut niet vlak ligt. De overgang van het asfalten fietspad in de bocht naar het betonnen fietspad is frappant.
Er valt mee te leven, maar is wel het zoveelste voorbeeld van het feit dat nieuwe betonnen fietspaden in de praktijk al te vaak ondermaats scoren qua comfort.
We weten dit al een tijdje dankzij zeer uitvoerig onderzoek en het is ook de reden waarom asfalt sinds de herziening van het Vademecum Fietsvoorzieningen de voorkeursoplossing is.
Graag in de toekomst dan ook deze keuze maken én kiezen voor duurzaam brede fietspaden van 2 m tenzij er utizonderlijke redenen zijn om dit niet te doen.


Fietsersbond Begijnendijk ism Fietsersbond Aarschot