De Fietsersbond Antwerpen betuigt haar medeleven met de slachtoffers van de recente ongevallen in onze stad. Voetgangers en fietsers die geloofden dat ze een goede keuze maakten, zich veilig waanden maar daar een hoge prijs voor betaalden. Ongevallen - zoals op het Edgard Ryckaertsplein, in de Lange Leemstraat en de Brusselstraat - blijven zich herhalen en zullen opnieuw gebeuren bij een ongewijzigd beleid. Een wrede logica, zeker als men bedenkt dat deze ongevallen één voor één te voorkomen waren.

De fiets is één van de meest logische, gezonde, efficiënte manieren om zich in een stadsomgeving te verplaatsen. Een aanzienlijk aantal mensen vinden fietsen in de stad echter te onveilig, en blijven om die reden de auto nemen. Ze worden in hun overtuiging gesterkt door de (overigens terechte) berichtgeving over de vele, vaak zware fietsongevallen.  Zie hier een kanjer van een patstelling, waar de stad Antwerpen voorlopig geen antwoord op heeft of minstens niet met een oplossing naar buiten komt. Het zal een stad nooit lukken om de modal shift te realiseren als ze deze vicieuze cirkel niet kan doorbreken.

Met de Fietsersbond willen we verder kijken dan de tijdelijke maatregelen die vaak goed bedoeld zijn maar helaas achter de feiten aanhollen, pas nadat de slachtoffers gevallen zijn en de fysieke en emotionele schade niet meer te herstellen valt.

Iemand gehoord van de driehoek van Heinrich? Het is de harde maar reële wetmatigheid dat bij veel kleine incidenten (valpartijen, botsingen) tegelijk ook de kans op ernstige en dodelijke ongevallen toeneemt. Andersom zal het wegwerken van de vele kleine risico's niet alleen de kans op kleine incidenten verminderen, maar de zware ongevallen evenredig doen afnemen. 

Organisaties en bedrijven weten al lang dat risico's beheren niet alleen loont (niemand mist graag een goede werkkracht), maar dat het een morele en zelfs wettelijke verplichting is om elke werknemer (ook personen die men niet rechtstreeks tewerkstelt) een veilige werkplek te garanderen. Waarom gaan de eigenaars van het openbaar domein (als het al duidelijk is wie eigenaar is ...) niet op dezelfde manier om met hun 'werkvloer', de straten en pleinen, waar we allemaal gebruik van maken? Misschien moeten we de stad en bij uitbreiding alle beheerders van het openbaar domein vragen hun concrete plannen toe te lichten. We kunnen moeilijk geloven dat iemand de status quo in ongevallen aanvaardbaar vindt.

.

• Elke ingreep of heraanleg is een kans op verbetering, maar géén evidentie. Leg elk ontwerp voor aan een verkeerskundige en aan de belangrijkste gebruikers en hun vertegenwoordigers. Maak ook duidelijk wie verantwoordelijk is voor het toezicht en de handhaving van de afgesproken ontwerp.
• Maak gebruik van een checklist om de verkeersveiligheid objectief te beoordelen, met de vademecums als basis, waarbij deze als minimum normen gelden. Bij een te lage score moet het ontwerp worden aangepast.  Leer uit de fouten van vorige ontwerpen. 
• Bekijk ontwerp en de verkeerslichtenregeling als één geheel. Infrastructuur en regeling van de verkeerslichten moeten elkaar versterken, niet tegenwerken.
• Toets het afgesproken ontwerp met al de gebruikers, via overlegmomenten. Mogelijke ontwerpfouten komen hier naar boven. 
  • Een ontwerp moet voor alle gebruikers leesbaar zijn, anders zal het resultaat in de praktijk niet werken. Het onderkennen van restrisico's is even belangrijk. 
  • Sta ook open voor feedback van externen deskundigen. Soms kan een 3D schets of een (dynamische) simulatie nuttig zijn afhankelijk van de complexiteit. 
• Toets in elke fase (voorontwerp, definitief ontwerp, aanbesteding, tijdens uitvoering) het ontwerp aan de vademecums. Soms zal na oplevering een praktijktoets nog nieuwe risico’s blootleggen, en gaf het plan op papier een vals veiligheidsgevoel. Heb daarbij ook oog voor details (bv. objecten binnen de schuwafstanden). Zij hebben een niet te onderschatten invloed op de veiligheid.
• Volg correct gebruik op en rapporteer hierover aan de gebruikers en belanghebbenden. Communiceer duidelijk en ter plekke via welke kanalen opmerkingen kunnen doorgegeven worden. Laat de politie maar ook andere - vaak aanwezige - functies zoals straathoekwerkers, de vuilnisophaaldienst, en waarom niet de gebruikers zelf feedback geven via 1 enkel kanaal.